grenzen

Een aantal jaren terug heeft onze dochter haar zwemdiploma’s gehaald. Helemaal fantastisch vond ze de zwemlessen. Ze ging er huppelend heen en kwam lachend terug.
Ze leerde iets wat ze helemaal nog niet kon, maar wel wilde kunnen. Ze leerde zwemmen, eerst met een zwemvestje aan en al snel werd die ingewisseld voor kurken bandjes. Eerst twee. Toen een en toen geen enkele meer.
Stapje voor stapje leerde zwemmen. Wennen aan het water. Bekend worden met de omgeving. Daarna wat technieken. Wat extra moeilijkheden en obstakels. Eerst met veel hulpmiddelen en steeds met minder. Eerst aan het handje, letterlijk, en daarna met steeds meer afstand van de zwemjuf. Tot ze uiteindelijk zelfstandig kon zwemmen en met haar zwemdiploma stond te zwaaien.

Maar ook al had ze haar zwemdiploma’s, we lieten haar met haar vijf jonge jaren nog niet zomaar los laten in een groot bad wat ze niet kende. En nog doen we dat, we beschermen haar en geven advies. Zodat het voor haar haalbaar blijft en ze geen onnodig gevaar loopt. Ook daar zal ze weer in groeien en ontwikkelene tot ze ook daar zelf inschattingen in kan maken.

Dit is een klein onderdeel van het leven. Zelfstandig worden in zwemmen. Zelf de verantwoordelijkheid leren dragen voor jezelf drijvend te houden in het water.

Zo zijn er vele vlakken waarop we onze kinderen verantwoordelijkheid mogen leren. Het stappenplan daarbij is vaak iets minder gestructureerd en gedocumenteerd dan dat bij zwemmen, maar toch is het proces en het doel hetzelfde.

Zorgen dat ze stevig staan, de verantwoordelijkheid aankunnen (d.m.v. vaardigheden en bijvoorbeeld weten waar hulp is, indien nodig), weten wat er op je afkomt, wat je kan verwachten (een stukje kennis en realiteitszin) en voorbereid zijn, weten wie je bent (zelfkennis, droog over situaties nagedacht hebben).

Opvoeden is een groot stuk het begeleiden naar zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. We mogen onze kinderen bij de hand nemen en langzaam leren op eigen benen te staan, zodat ze de verantwoordelijkheid aan kunnen, weten wat er op hen afkomt en voorbereid te zijn op datgene.

Mede om dat doel te bereiken stellen we grenzen en regels. Zoals het dragen van een zwemvestje bij de eerste zwemlessen.

We hebben net gezien hoe het begeleiden naar die zelfstandigheid en verantwoordelijkheid gaat bij zwemmen. Dit geldt voor alle vlakken van het leven. Van hulpeloos babietje naar levenslustige volwassenene.
Dat begeleiden doen we door eerst allerlei hulp en hulpmiddelen te bieden en grenzen aan te geven. De hulp en de hulpmiddelen worden steeds minder. De grenzen steeds wijder.

Op deze manier begeleiden we onze kinderen door ze kennis te geven en vaardigheden aan te leren. We mogen er op geen enkel vlak vanuit gaan dat ze zelf wel die zelfstandigheid en verantwoordelijkheid bereiken. Net als we met zwemmen niet zeggen: “spring er maar in en veel geluk, als je hulp nodig hebt: hier is mijn nummer.” Zo doen we dat ook niet op andere gebieden.

Grenzen stellen binnen ons huis gaat dus niet om een bepaalde levensstijl of praktijk. Of, gewoon “omdat ik het zo prettig vind”. Als we namelijk op die manier grenzen gaan stellen, als we regels stellen en waarheden deponeren buiten de kaders van een liefdevolle relatie, buiten het doel om om onze kinderen op te bouwen tot zelfstandige, verantwoordelijke volwassenen, zullen het lege regeltjes zijn. En ligt de kans op verwaarlozing, harteloosheid of op zijn minst onze kinderen tekort doen op de loer.

Als we iets willen overdragen aan de volgende generatie mogen we dat doen in de relatie die we hebben met onze kinderen. Binnen die liefde. Vanuit liefde die begint bij de liefde van en voor God. Als we Hem liefhebben met alles wat we hebben zal dat door vloeien in de relatie met onze kinderen.

Het begint zelfs zozeer bij deze liefde dat dit de regel is doe boven alle andere regels uittorent. Boven alle grenzen die we stellen in ons huis is er dit, het belang van een relatie met God, boven alles.

God wil onze prachtige, maar gebroken gezinnen gebruiken! God wil ons gebruiken om Zijn grote verhaal te vertellen. Hij wil onze gezinnen gebruiken bij het vertellen van het verhaal van Zijn verlossingswerk. De familie bestaat, zelfs in haar onvolmaaktheid, om het hart van God aan elke generatie te tonen.

Onze kinderen zijn onderdeel van een groter verhaal, een verhaal waarin God actief is betrokken en door al de jaren heen heeft Hij getoond dat Hij van ons houdt, betrouwbaar en soeverein is. Ook in het stellen van regels en grenzen mogen wij onze kinderen leren dat zij onderdeel zijn van dat Grote Verhaal, hoe zij in dat MasterPlan van God passen en hoe Hij verlangt naar een relatie met hen.

HOE leren we onze kinderen om verantwoordelijk te zijn?
HOE weten ze wat er op hun afkomt?
HOE bereiden we hen voor?

• We voeren van jongsafaan gesprekken. Leeftijdsadequaat. In die gesprekken staat onze relatie centraal. We communiceren op die manier dat liefde de boventoon voert. In die omgeving worden de grenzen geboden.
• We vechten voor onze kinderen, voor hun hart. We vechten met onze kinderen, tegen leugens en angsten en gevaren. We vechten niet TEGEN onze kinderen.
  Gister had #1 meerdere tegenslagen op een dag. Hij begon dit af te reageren op zijn zus. Mijn reactie hierop was tegen hem. Het irriteerde me namelijk hoe hij zich opstelde tegenover zijn zus en ik nam een soort gelijke houding aan en keerde me tegen hem. Het logische gevolg was dat hij onbereikbaar werd. Toen ik bereid was mij houding bij te stellen en ik hem uiteindelijk weer kon bereiken begon ik waarheid te spreken, liefde te geven en pas toen ontmoetten we elkaar en was hij in staat zelf ook te vechten. Het was niet meer ik tegen hem, maar ik met hem.
• We doen het voor. Ook dit is een lastig punt voor mij. Ik moet me realiseren dat ik al ‘door doe’ voordat ik het besef, voor we het er met ze over hebben, hebben ze al gezien hoe we het doen. (bv, het gebruik van je mobiel, hoe je om gaat met moeiten, met ruzie). Ik probeer me bewust te zijn van het doel, zo heb ik een tijdje, toen ik ziek was, mezelf gedwongen beter voor mezelf te zorgen dan ik wilde en me goed te kleden. Ik wilde hiermee laten zien, dat ook als je ziek bent, je meedoet aan het leven.
  Wat wil jij voor je kinderen? Als jij wilt dat ze … (vul maar in), dan zul jij… (vul maar in!). Dit kan dus betekenen dat we nu andere keuzes moeten maken op het gebied van wat we kijken op T.V., hoe we omgaan met ons werk, met onze tijd, met onze woorden.
• We bereiden ze voor. Door te laten zien wat ze tegen kunnen komen. Ze bij de hand te nemen. Net als fietsen naar school. De eerste tijd fiets je mee. Je bespreekt de verschillende situaties en hoe ze daar op kunnen reageren. Je legt de verkeersregels uit. Uiteindelijk gaan ze zelf.
  Zo ook met verleidingen. Uitgave van geld. Gebruik van Google, Youtube en sociale media.
• We laten ze fouten maken. En die mogen ze ook maken. We grijpen niet gelijk in als het mis gaat en lossen het niet direct voor ze op, geven henzelf de kans om na te denken over een oplossing. We geven enige bescherming en ondersteuning zodat het geen faalervaring wordt.

Het is gemakkelijk voor ons als ouders om in de valkuil te trappen en te denken dat het ons voornaamste doel is dat onze kinderen zich aan onze regels en grenzen houden. Maar het is een van de grootste kado’s die we onze kinderen kunnen geven als we keer op keer bewijzen dat we te vertrouwen zijn.
Helemaal tijdens de tienerjaren is het essentieel dat we het vertrouwen van onze kinderen winnen, meer nog dan het van belang is dat onze kinderen ons vertrouwen winnen.

Dit grenzen stellen, om ze te begeleiden naar verantwoordelijkheid en zelfstandigheid is van belang op alle gebeden. Denk aan: seksualiteit, media, vriendschappen, relaties, telefoon, slaaptijden, boeken, activiteiten, omgang binnen het gezin, autoriteit. Etc.

Waar loop jij tegenaan bij het stellen van grenzen en het openen van die grenzen aan je kind toe is aan meer eigen verantwoordelijkheid? Welke overwinningen hebben jullie als gezin hierin behaald?

Meer lezen? Maak ze sterk van Erik Smit en Wietske Noordzij spreekt hier uitgebreid over, inclusief opdrachten die jou en je kind helpen. Een deel van de bovenstaande informatie komt ook uit dit boek.